"En toen Hij twaalf jaren WERD, gingen zij op naar het gebruik van het feest."

In de meeste vertalingen zult u bovenstaande weergave niet aantreffen. Niettemin is de gepresenteerde vertaling taalkundig volkomen verantwoord (zie voetnoot). Het zal duidelijk zijn dat deze vertaling expliciet licht werpt op het tijdstip van Jezus' verjaardag en daarmee uiteraard op het tijdstip van zijn geboorte. Jezus werd twaalf, toen Hij met zijn ouders vanuit Nazareth opging naar Jeruzalem om het Pascha te vieren. Het Pascha komt ongeveer overeen met ons Paasfeest, en vindt plaats in de eerste maand van de Hebreeuwse kalender. Het eigenlijke Pascha vangt aan op de veertiende terwijl het bijbehorende feest vanaf de vijftiende tot en met de een en twintigste van de maand voortduurt. Wanneer we ons realiseren dat de afstand tussen Nazareth en Jeruzalem meer dan honderd kilometer is, dan begrijpen we dat een voetreis naar Jeruzalem zeker een dag of vier in beslag genomen zal hebben. Lucas meldt ons dat gedurende één van deze dagen Jezus twaalf jaar werd.

De dag van het in huis nemen van het Paaslam
Is het mogelijk om nog preciezer aan de weet te komen wanneer Jezus jarig was? Zijn we in staat op Bijbelse gronden een exacte geboortedatum vast te stellen? Laten we ons eens wenden tot enkele bijzonderheden van de Hebreeuwse kalender. In Exodus 12 (SV) lezen we:

3. Spreekt tot de ganse vergadering van Israel, zeggende: Aan DE TIENDE VAN DEZE MAAND neme een iegelijk een lam, naar de huizen der vaderen, een lam voor een huis (..)
5. Gij zult een volkomen lam hebben, een mannetje, een jaar oud; van de schapen of van de geitenbokken zult gij het nemen.
6. En gij zult het in bewaring hebben tot DE VEERTIENDE DAG van deze maand; en de ganse gemeente der vergadering van Israel zal het slachten tussen twee avonden.

Het gaat hier over de tiende dag van de eerste maand (Nisan). Het is de datum dat de Israëlieten een lam in huis moesten nemen tot de veertiende van de maand. Vanaf de tiende tot de veertiende Nisan was er een lam in huis, dat verzorgd moest worden, eten moest krijgen, etc. Om vervolgens dit lam op de veertiende dag van de maand te slachten. Dit laatste is EXACT vervuld toen Jezus werd gekruisigd, vlak voor het feest van Pascha. Vandaar dat Paulus schreef:

Want ook ons Paaslam is geslacht: Christus.
(1Korinthe 5:7)

Als het slachten van het Paaslam een type is van de kruisiging van Jezus Christus op de veertiende Nisan, waarvan spreekt dan de tiende Nisan, de dag dat het Paaslam in huis werd genomen? Het eerste, meest voor de handliggende antwoord moet zijn dat deze gebeurtenis spreekt van de dag dat het Paaslam zijn intrek nam in het huis van Israël. Kortom, het spreekt van de dag dat Jezus geboren werd. Dit wordt bevestigd in het markante TEKEN van zijn geboorte

En dit zij u het TEKEN: Gij zult een kind vinden in doeken gewikkeld en LIGGENDE IN EEN KRIBBE.
(Lucas 2:12)

De kribbe (een voederbak) wordt hier een TEKEN genoemd. Niet verwonderlijk in het licht van het bovenstaande. Vanaf de tiende van de maand was immers in menig huis van de Israëlieten een kribbe te vinden, ter verzorging van het paaslam. En dat moest voor de herders (!) tot teken dienen. Me dunkt, een duidelijke verwijzing naar het Paaslam. Dat Jozef en Maria daar wellicht in het geheel niet aan gedacht hebben toen zijn hun eerstgeboren baby in een kribbe neerlegden, doet daarbij niet ter zake. Voor hen was het ongetwijfeld niet meer dan een noodmaatregel vanwege de drukte in Bethlehem. Drukte in Jeruzalem en omstreken die uiteraard ook verband hield met het aanstaande Pascha. Maar het moet toch duidelijk zijn dat God deze geschiedenis heeft gearrangeerd zodat de noodmaatregel van de jonge ouders ten diepste een Goddelijke vingerwijzing is naar het Paaslam. Vandaar een "teken".

De tiende Nisan - 'Palmzondag'
Vlak voor Jezus' kruisiging zou de tiende Nisan opnieuw een grote rol spelen in Jezus' leven. Het is namelijk de dag van de (zogenoemde) intocht te Jeruzalem. In Johannes 12:1 lezen we:

Jezus dan kwam zes dagen voor het Pascha te Betanie, waar Lazarus was, die Jezus uit de doden had opgewekt.
(Johannes 12:1)

Met het Pascha, doelt Johannes hier op het féést van Pascha, dat op de vijftiende van de maand aanving. Rekenen we terug, dan arriveerde Jezus op de negende Nisan in Betanie.

Zij richtten daar dan een maaltijd voor Hem aan en Marta bediende, en Lazarus was een van hen, die met Hem aan tafel waren.
(Johannes 12:2)

De maaltijd hier betreft de avondmaaltijd. Nu moeten we weten dat de kalenderdag bij Joden verloopt van avond tot avond, zodat we daarmee kunnen vaststellen dat de avondmaaltijd die hier ter ere van Jezus wordt aangericht, plaatsvond op de tiende Nisan. Op Jezus' verjaardag dus!
Daar blijft het niet bij, want "de volgende dag" (12:12; maar let wel: dezelfde kalenderdag: tien Nisan) wordt Jezus met veel gejuich binnengehaald binnen de muren van Jeruzalem. Een tweede vervulling van Exodus 12! Hoewel het volk Hem begroet als (jarige) Koning, weet Jezus zélf maar al te zeer dat Hij als Paaslam naar binnen ging. Om op de veertiende "als een lam ter slachtbank" te worden geleid.

Jezus' besnijdenis op de datum van zijn opstanding
Als 'de intocht te Jeruzalem' plaatsvond op zondag, de tiende Nisan, dan komen we precies een week later (wederom op zondag) uit op de zeventiende Nisan. Het is de datum van Christus' opstanding. Dat dit tevens samenviel met de dag van "de eerstelingsgarve" laat ik hier buiten beschouwing. In dit verband gaat het me er slechts om dat de datum van de opstanding exact samenvalt met een andere belangrijke gebeurtenis in Jezus' leven: zijn besnijdenis. Als Jezus werd geboren op tien Nisan en vervolgens op de achtste dag werd besneden (Lucas 2:21) dan brengt ons dit namelijk eveneens op de zeventiende Nisan. De besnijdenis in het algemeen is een embleem van de belofte van nieuw leven. God gaf dit lid-teken aan de negenennegentigjarige Abraham, als garantie dat God uit de 'verstorven' Abraham nieuw leven zou verwekken. Het "zaad van Abraham", dat sowieso heenwijst naar de Messias (Galaten 3:16), maar zeker als we ons realiseren dat dit zaad (zinnebeeldig) voortkwam uit de dood. Verder is het zo dat bij een besnijdenis de voorhuid wordt weggenomen, of anders gezegd: de vrucht wordt zichtbaar gemaakt. Daar zit heel veel aan vast, maar het is nu genoeg om vast te stellen dat de besnijdenis een symbool is van vruchtbaarheid en nieuw leven en daarmee ten diepste heenwijst naar de opstanding van Jezus Christus. Kortom, voor de besnijdenis van Jezus kon geen betere datum dienen, dan de datum waarop Hij later definitief het graf leeg achter zou laten.

de geboorte van Johannes de Doper - Jom kippoer
Uit Lucas 1:36 weten we dat de geboorte van Johannes zes maanden eerder was uitgerekend dan die van Jezus. Wanneer we vanaf de tiende Nisan precies zes maanden terug rekenen, dan komen we uit op tien Tisri, dit is Jom Kippoer, Grote Verzoendag! Opnieuw dus een zeer bijzondere datum. Kon de zoon van een priester zich een mooiere geboortedatum wensen? Het was deze Johannes, die als een ware priesterzoon vele jaren later zijn (achter-)neef aanwees met de woorden:

Zie, het lam Gods (het Paaslam!), dat de zonde der wereld wegneemt.
(Johannes 1:29)